เวิลด์(WLD) จุดชนวนถกเถียง: สแกนม่านตาขัดแย้งหลักการบล็อกเชนไร้ศูนย์กลาง?

โปรเจกต์ ‘เวิลด์’ ที่นำโดย แซม ออลต์แมน(Sam Altman) ซึ่งเดิมใช้ชื่อว่าเวิลด์คอยน์ กลายเป็นที่ถกเถียงในวงการคริปโตมาตั้งแต่เริ่มต้น ด้วยแนวคิดการใช้ ‘การสแกนม่านตา’ เพื่อยืนยันความเป็นมนุษย์ และแจกจ่ายโทเคน ‘ดับเบิลยูแอลดี(WLD)’ ไปทั่วโลก โครงการนี้อยู่ตรงจุดตัดระหว่าง ‘นวัตกรรมทางเทคโนโลยี’ กับ ‘ข้อกังวลด้านสิทธิมนุษยชน’ จึงกระตุ้นให้เกิดการโต้เถียงอย่างดุเดือด

แม้เวิลด์จะอ้างว่าเป็นแพลตฟอร์มที่มุ่งพัฒนา ‘การเข้าถึงทางการเงิน’ และ ‘อัตลักษณ์ดิจิทัล’ อย่างครอบคลุม นักวิจารณ์กลับชี้ให้เห็นว่า โครงสร้างแบบรวมศูนย์และการเก็บข้อมูลชีวมิติผ่านอุปกรณ์เฉพาะที่เรียกว่า ‘ออร์บ(Orb)’ นั้น ขัดแย้งกับหลักการ‘ไร้ศูนย์กลาง’ที่เป็นหัวใจของเทคโนโลยีบล็อกเชน

เชดี เอลดามาตี(Shady El Damaty) ผู้ร่วมก่อตั้งมูลนิธิโฮโลนิม(Holonym Foundation) กล่าวว่า “แนวคิดของการไร้ศูนย์กลางไม่ได้มีแค่เรื่องโครงสร้างทางเทคนิค แต่หมายถึงการคืนสิทธิในข้อมูลและความเป็นเจ้าของให้ผู้ใช้” พร้อมเสริมว่า “โมเดลชีวมิติของเวิลด์ขัดกับหลักปรัชญาพื้นฐานของบล็อกเชนอย่างรุนแรง” เขายังชี้ว่า แม้เวิลด์จะใช้เทคโนโลยี MPC(การประมวลผลหลายฝ่าย) และ ZK(การพิสูจน์แบบไม่เปิดเผยข้อมูล) เพื่อป้องกันการเก็บข้อมูลโดยตรง แต่การควบคุมผ่านออร์บและโค้ดที่อัปเดตจากส่วนกลาง ยังคงทำให้ระบบมีจุดเปราะบาง

“โครงสร้างที่ตั้งเป้าในการระบุตัวบุคคลแบบเฉพาะนั้น ไม่สามารถหลีกเลี่ยงการมอบอำนาจควบคุมไว้กับหน่วยงานบางกลุ่ม และนั่นอาจกลายเป็นจุดล้มเหลวเดียว (Single Point of Failure) ของทั้งระบบ” เขาเตือน

ด้านผู้แทนของเวิลด์ตอบโต้ว่า ระบบไม่ได้ใช้โครงสร้างชีวมิติที่รวมศูนย์ และยืนยันว่า “ผู้ใช้สามารถควบคุมสินทรัพย์และข้อมูลระบุตัวตนทั้งหมดผ่านแอปเวิลด์ โดยไม่มีหน่วยงานกลางมาดูแล” ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบไม่ฝากรักษา (non-custodial) ที่เน้น ‘ผู้ใช้เป็นศูนย์กลาง’

ในประเด็นเรื่องความเป็นส่วนตัว เวิลด์ระบุว่า ข้อมูลม่านตาที่เก็บผ่านออร์บจะถูกเข้ารหัสแบบ ‘end-to-end’ และส่งไปยังสมาร์ตโฟนของผู้ใช้โดยตรง โดยไม่มีการจัดเก็บภาพถ่ายหรือข้อมูลชีวมิติภายในตัวอุปกรณ์ นอกจากนี้ รหัสม่านตาจะถูกประมวลผลแบบไม่ระบุตัวตนผ่านวิธีการ MPC ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงด้านความเป็นส่วนตัว

อย่างไรก็ตาม ท่ามกลางคำชี้แจงด้านเทคนิคเหล่านี้ คำถามสำคัญยังคงอยู่: *บริการที่อิงกับชีวมิติเหล่านี้ จะสามารถตอบโจทย์หลักการ ‘ปลอดการควบคุมจากส่วนกลาง’ ได้จริงหรือ?* ความไม่แน่ชัดในประเด็นนี้ยังคงเป็นเรื่องร้อนในวงการ ขณะที่ตลาดและนักพัฒนา ต่างจับตาท่าทีของเวิลด์ว่า จะเดินเกมอย่างไรเพื่อนำพาโครงการไปสู่จุดสมดุลทางเทคโนโลยีและปรัชญาคริปโตอย่างแท้จริง