วิตาลิกส่งสัญญาณเตือน! เอกสาร Trustless Manifesto ชี้แนวโน้มบล็อกเชนกำลังเสี่ยงสูญเสียการไร้ตัวกลาง

วิตาลิก บูเทอริน ผู้ร่วมก่อตั้งอีเธอเรียม(ETH) ได้เผยแพร่เอกสารใหม่ในชื่อ ‘Trustless Manifesto’ โดยมีแนวคิดหลักคือ ‘การไร้ตัวกลาง’ และ ‘การลดความจำเป็นในการเชื่อถือ’ ซึ่งถือเป็นการส่งสัญญาณเตือนถึงโครงการบล็อกเชนที่กำลังมุ่งเน้นเรื่อง ‘ความสะดวก’ จนนำไปสู่ความเป็นศูนย์กลางมากเกินไป

เอกสารฉบับนี้จัดทำร่วมกับนักวิจัยจากมูลนิธิอีเธอเรียม(Ethereum Foundation) อย่างโยอาฟ ไวส์ และมาริสา โดยเน้นย้ำว่า ปรัชญาการออกแบบของอีเธอเรียมไม่ใช่เพื่อ ‘เพิ่มประสิทธิภาพทางการเงิน’ แต่เพื่อส่งเสริม ‘ความร่วมมือที่ไม่ต้องพึ่งพาตัวกลาง’ โดย ‘ระบบไร้ตัวกลางที่แท้จริง’ คือระบบที่ผู้ใช้ทุกคนสามารถเข้าร่วมและตรวจสอบได้โดยไม่ต้องขออนุญาต และไม่ต้องพึ่งพาผู้ให้บริการรายใดรายหนึ่งเพียงรายเดียว

หนึ่งในประเด็นสำคัญของเอกสารคือการ ‘เตือนภัย’ ว่า ความสะดวกมากเกินไปอาจนำไปสู่ ‘ความเป็นศูนย์กลาง’ โดยไม่รู้ตัว ตัวอย่างเช่น การใช้บริการคลาวด์ในการโฮสต์โหนด หรือการใช้รีเลเยอร์แบบควบคุมจากศูนย์ อาจดูเหมือนเป็นเรื่องเล็ก แต่เมื่อเวลาผ่านไปอาจบ่อนทำลายความโปร่งใสและความน่าเชื่อถือของระบบ

ประเด็นนี้กลายเป็นเรื่องจริงเมื่อเร็ว ๆ นี้ เมื่อบริการของอเมซอนเว็บเซอร์วิส(AWS) เกิดปัญหา ส่งผลให้ ‘เบส(Base)’ ซึ่งเป็นเลเยอร์ 2 ของคอยน์เบสต้องเผชิญกับการลดลงของปริมาณธุรกรรมถึง 25% ขณะที่แพลตฟอร์มเลเยอร์ 2 อย่างอาร์บิทรัม(ARB) และออปติมิซึม(OP) ซึ่งใช้คลาวด์จากหลายแหล่ง กลับไม่ได้รับผลกระทบมากนัก

อีกประเด็นที่ถูกกล่าวถึงคือ โปรเจกต์เลเยอร์ 2 บางรายยังคงพึ่งพาซีเควนเซอร์เดียว และมีการมีส่วนร่วมจากชุมชนจำกัด ซึ่งเท่ากับกำลังเดินสู่เส้นทางของ ‘ความเป็นศูนย์กลางที่แฝงไว้ด้วยความสะดวก’ โดยเฉพาะในกรณีของออปติมิซึม, อาร์บิทรัม และเบส ซึ่งถึงแม้จะพยายามขยายขีดความสามารถในการรองรับธุรกรรม แต่กลับล่าช้าในการเดินหน้าด้านการกระจายอำนาจ

มูลนิธิอีเธอเรียมเสนอว่า วิธีวัด ‘สุขภาพ’ ของเครือข่ายบล็อกเชนไม่ควรพิจารณาจาก ‘ปริมาณธุรกรรม’ เพียงอย่างเดียว แต่ต้องประเมินจาก ‘ระดับความไว้วางใจที่ลดลงต่อธุรกรรมแต่ละครั้ง’ พร้อมทั้งเชิญชวนนักพัฒนาให้ร่วมลงนาม ‘ปฏิญญา Trustless’ ผ่านการเชื่อมต่อกระเป๋าเงินและเซ็นชื่อ เพื่อแสดงการสนับสนุนแนวทางนี้

เอกสารฉบับนี้กำลังได้รับการสนับสนุนจากบุคคลในชุมชนอีเธอเรียมอย่างต่อเนื่อง เช่น ทอม เทมาน สมาชิกของมูลนิธิ พร้อมด้วยนักวิจัยนามแฝง hitas.base.eth โดยสามารถเข้าชมเนื้อหาฉบับเต็มได้จากเว็บไซต์ทางการและบัญชี X (หรือทวิตเตอร์เดิม)

ในขณะที่อุตสาหกรรมบล็อกเชนกำลังยืนอยู่บนทางแยกระหว่าง ‘ความสะดวก’ และ ‘การกระจายอำนาจ’ เอกสาร ‘Trustless Manifesto’ ของอีเธอเรียมครั้งนี้ อาจกลายเป็นหมุดหมายสำคัญที่ช่วยให้ชุมชนและนักพัฒนากลับมาให้ความสำคัญกับรากฐานทางเทคนิคของบล็อกเชนอีกครั้ง ความคิดเห็น: เป็นสัญญาณที่แสดงว่า ปรัชญาเดิมของอีเธอเรียมยังคงทรงพลังในยุคที่หลายโปรเจกต์เริ่ม ‘อ้อมทางลัด’ เพื่อไล่ตามตลาด