ผู้ใช้บิตคอยน์(BTC) สูญ 0.75 BTC หรือ 10.29 ล้านบาท จากความผิดพลาดในการใช้ฟังก์ชัน RBF

ผู้ใช้บิตคอยน์(BTC) รายหนึ่งสูญเสียค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมมูลค่าราว 0.75 บิตคอยน์ หรือประมาณ 10.29 ล้านบาทไทย เนื่องจากความผิดพลาดที่ใกล้เคียงกับอาการตื่นตระหนก โดยเหตุการณ์เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 8 เมษายน เวลาประมาณ 9.00 น. (เวลาท้องถิ่นเกาหลีใต้) จากการใช้ฟังก์ชัน Replace-by-Fee (RBF) เพื่อแก้ไขและเร่งธุรกรรม ซึ่งการพยายามเปลี่ยนทั้งค่าธรรมเนียมและที่อยู่ผู้รับหลายครั้งได้ก่อให้เกิดการใช้จ่ายค่าธรรมเนียมอย่างมหาศาลโดยไม่ได้ตั้งใจ

โครงสร้างของธุรกรรมดังกล่าวเดิมประกอบด้วยการส่งเหรียญ 0.48 BTC (ราว 7.12 ล้านบาท) พร้อมกับได้ยอดเงินคืน 0.2 BTC (ราว 2.92 ล้านบาท) แต่ในกระบวนการนั้นมีการเพิ่ม UTXO ใหม่เข้าไป ทำให้ค่าธรรมเนียมรวมพุ่งสูงถึง 0.75 BTC จากการวิเคราะห์ของ อันโมล จาอิน (Anmol Jain) รองผู้อำนวยการฝ่ายสืบสวนของ AMLBot ระบุว่า *ผู้ใช้อาจตั้งค่าธรรมเนียมเริ่มต้นต่ำเกินไป และพยายามเพิ่มค่าธรรมเนียมเป็นสองเท่าโดยเปลี่ยนที่อยู่ผู้รับ จนสุดท้ายปรับค่าธรรมเนียมสูงเกินความเหมาะสมจาก RBF ซ้ำอีกครั้ง*

ความคิดเห็นของจาอินยังชี้ว่าความผิดพลาดนี้อาจเกิดจาก *ความผิดพลาดของผู้ใช้เอง หรือบั๊กในซอฟต์แวร์กระเป๋าสตางค์* โดยมีสมมติฐานว่า *ผู้ใช้อาจตั้งค่าค่าธรรมเนียมรวมที่ต้องการเป็น 30.5692 ซาโตชิต่อไบต์ แต่พิมพ์ผิดเป็น 305,692* ซึ่งเป็นกรณีตัวอย่างของความสับสนเรื่องค่าธรรมเนียมต่อไบต์ หรือการระมัดระวังมากเกินไปหลังเห็นข้อความแจ้งเตือนจากระบบ

โครงสร้างที่ซับซ้อนของฟังก์ชัน RBF ยังเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดความผิดพลาดเช่นนี้ เพราะ RBF ออกแบบมาให้ผู้ใช้สามารถแก้ไขค่าธรรมเนียมของธุรกรรมที่ยังไม่ถูกยืนยันในบล็อกได้ แต่ด้วยโครงสร้างที่ไม่มีผู้ควบคุมแบบรวมศูนย์ของบิตคอยน์ ย่อมมีแรงจูงใจให้ ‘นักขุด’ เลือกรับธุรกรรมที่มีค่าธรรมเนียมสูงที่สุดก่อนเสมอ

แม้จะมีประโยชน์ในด้านความยืดหยุ่น แต่ RBF ก็ไม่พ้นต้องเผชิญกับเสียงวิพากษ์วิจารณ์ตั้งแต่ในอดีต ย้อนกลับไปในปี 2019 เฮย์เดน ออตโต(Hayden Otto) ผู้สนับสนุนบิตคอยน์แคช(BCH) เคยวิจารณ์ว่า RBF เอื้อให้เกิดการใช้จ่ายซ้ำ(double spending) จนนำไปสู่การที่บิตคอยน์แคชตัดสินใจ *ลบฟังก์ชันนี้อย่างชัดเจนออกจากระบบ* อย่างไรก็ตาม ด้วยโครงสร้างที่คล้ายกันในกลไกฉันทามติ บิตคอยน์แคชก็ยังคงเผชิญเหตุการณ์ชนกันของธุรกรรมในลักษณะนี้เป็นครั้งคราว

กรณีครั้งนี้จึงกลายเป็นบทเรียนสำคัญที่สะท้อนว่า *เมื่อกลไกที่มีความยืดหยุ่นสูงอย่าง RBF ผสมกับความซับซ้อนทางเทคนิคและความผิดพลาดของผู้ใช้* อาจนำไปสู่ความสูญเสียขนาดใหญ่ในค่าธรรมเนียมได้ในพริบตา ผู้ใช้บิตคอยน์รวมถึงผู้พัฒนากระเป๋าเงินจึงจำเป็นต้องทำความเข้าใจกระบวนการตั้งค่าธรรมเนียมและวิธีแก้ไขธุรกรรมให้ชัดเจนและรอบคอบยิ่งขึ้น