SEC สหรัฐเปลี่ยนมุมมองใหม่ต่อการสเตคคริปโต อาจไม่เข้าข่าย 'หลักทรัพย์'

คณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ของสหรัฐ(SEC) ได้สร้างความสั่นสะเทือนในวงการคริปโตอีกครั้ง หลังเผยแพร่แนวทางใหม่เกี่ยวกับการทำโปรโตคอลสเตคกิง ที่อาจกลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในทิศทางการกำกับดูแลอุตสาหกรรมนี้ โดยในเอกสารที่เผยแพร่เมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา SEC ได้เปิดเผยเป็นครั้งแรกว่า กิจกรรมการสเตคบางประเภทอาจไม่ถือเป็นการซื้อขาย ‘หลักทรัพย์’ ซึ่งนับเป็นท่าทีที่บ่งชี้ว่า หน่วยงานกำกับดูแลกำลังพยายามแยกประเภทการมีส่วนร่วมในโครงสร้างพื้นฐานของบล็อกเชนออกจากผลิตภัณฑ์การลงทุนแบบดั้งเดิม

ที่ผ่านมา กิจกรรมการสเตคกิงถูกตั้งข้อสงสัยว่าเข้าข่ายการลงทุนภายใต้การพิจารณาของ "แบบทดสอบฮาวีย์(Howey test)" ซึ่งชี้ว่าสิ่งที่มีลักษณะเหมือนการคาดหวังผลกำไรจากความพยายามของผู้อื่นอาจเข้าข่ายหลักทรัพย์ แต่การสเตคในระบบ ‘พิสูจน์ด้วยการถือครอง(PoS)’ ส่วนใหญ่ ไม่ได้ใช้การรับฝากแบบรวมศูนย์ หรือการให้ผลตอบแทนการันตี แต่คือการสนับสนุนความปลอดภัยของเครือข่ายบล็อกเชน ซึ่งแนวทางใหม่นี้ของ SEC จึงมีโอกาสช่วยลดความสับสนระหว่างการสเตคแบบ ‘ไม่รับฝาก’ กับบริการสเตคของแพลตฟอร์มหรือผู้ดูแลสินทรัพย์ที่มักออกแบบมาในเชิงการลงทุน

สิ่งที่น่าสนใจก็คือ การเปลี่ยนแปลงจุดยืนในครั้งนี้สะท้อนให้เห็นว่า SEC กำลังเริ่มเปิดรับความเข้าใจทางเทคนิคมากขึ้น โดยไม่ได้จำกัดเพียงแค่การตีความทางกฎหมาย แต่รวมถึงการหารือด้านเทคนิค เช่น กลไกของโปรโตคอล โครงสร้างการสเตค และการทำงานของผู้ตรวจสอบธุรกรรม (validator) ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญทางเทคโนโลยี ซึ่งถือเป็นการเปลี่ยนทิศทางสำคัญจากแนวคิดที่มองว่าเทคโนโลยีคือความเสี่ยง มาสู่ความเข้าใจว่า เทคโนโลยีคือโครงสร้างพื้นฐาน

แฮสเตอร์ เพียร์ซ(Hester Peirce) กรรมาธิการของ SEC ซึ่งหลายครั้งแสดงท่าทีสนับสนุนคริปโตอย่างสม่ำเสมอ ได้เคยระบุว่า บล็อกเชนไม่ควรถูกจัดการเหมือนผลิตภัณฑ์การเงินแบบดั้งเดิม และแนวทางล่าสุดของ SEC ก็สอดคล้องกับมุมมองของเธอ นั่นคือ ไม่ใช่การสเตคทุกประเภทจะถูกมองว่าเป็น ‘การให้ผลตอบแทนการลงทุน’ จากผู้ออกตราสาร แต่สามารถเป็น ‘กิจกรรมด้านโครงสร้างพื้นฐาน’ ที่มุ่งเน้นความปลอดภัยของระบบได้

อย่างไรก็ตาม แนวทางใหม่นี้ยังไม่ใช่ ‘ใบขาว’ สำหรับกิจกรรมสเตคกิงทุกแบบ แพลตฟอร์มที่ผสมการรับประกันสภาพคล่องหรือให้ผลตอบแทนแบบคงที่ยังคงเสี่ยงต่อการถูกควบคุมภายใต้กฎหมายหลักทรัพย์อยู่ดี แต่การที่ SEC เริ่มแยกแยะบริบทของการใช้งานที่แท้จริง เป็นสัญญาณบวกทั้งสำหรับนักพัฒนา ผู้ดำเนินการ validator และแม้กระทั่งนักลงทุนสถาบันที่มองหาช่องทางมีส่วนร่วมในระบบดิจิทัลโดยไม่ละเมิดข้อบังคับทางกฎหมาย

ในอีกมุมหนึ่ง บางฝ่ายยังคงยืนยันว่ารางวัลจากการสเตคคือผลตอบแทนทางการเงิน แต่การมองเช่นนี้เท่ากับว่าไม่คำนึงถึงความหลากหลายของระบบบล็อกเชน เพราะในหลายกรณี รางวัลดังกล่าวเกิดจากกลไกของระบบแบบอัตโนมัติ ไม่ได้ถูกกำหนดโดยหน่วยงานใดโดยตรง และผู้มอบหมายสินทรัพย์(staking delegation) ยังคงมีการควบคุมกรรมสิทธิ์ของสินทรัพย์ตนเองอยู่ตลอด ในขณะที่ validator ก็ไม่มีลักษณะของ ‘ผู้ระดมทุน’ แต่เป็นเพียง ‘ผู้ให้บริการด้านโครงสร้างพื้นฐาน’

แน่นอนว่า ประเด็นนี้ไม่ใช่แค่เรื่องการตีความกฎหมาย แต่สะท้อนแก่นแท้ของการทำงานในระบบแบบกระจายศูนย์ หากนำกฎหมายหลักทรัพย์มาบังคับใช้อย่างเข้มงวดโดยไม่แยกแยะ อาจกระทบต่อทั้งการพัฒนาและนวัตกรรมในภาคส่วนนี้ ขณะที่ประเทศอื่นกำลังเดินหน้าอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้ ท่าทีของ SEC ที่แสดงความพร้อมในการ ‘พูดคุย’ กับภาคอุตสาหกรรม จึงเป็นเรื่องที่น่ายินดี

การกำกับดูแลที่มีประสิทธิภาพในโลกคริปโต ไม่ได้เกิดจากการออกกฎหมายใหม่เพียงอย่างเดียว แต่ต้องอาศัยการตีความกฎหมายเดิมให้สอดรับกับความเป็นจริงทางเทคนิค ดังเช่นกรณีการสเตคแบบไม่รับฝาก ที่ในทางรูปธรรมไม่ตรงกับนิยามของ ‘การลงทุนในหลักทรัพย์’ ดั้งเดิม การแยกแยะลักษณะเหล่านี้อย่างชัดเจนจะช่วยให้ระบบนิเวศสามารถเจริญเติบโตได้อย่างยั่งยืน

ประสบการณ์จากยุคเริ่มต้นของอินเทอร์เน็ตเคยสอนเราว่า ความเข้าใจของภาครัฐคือปัจจัยเชิงบวกที่ช่วยให้เทคโนโลยีสามารถบูรณาการเข้าสู่สังคมวงกว้างได้ เช่นเดียวกับคริปโตและบล็อกเชน SEC ที่เริ่มต้นแสดงความเข้าใจเชิงเทคโนโลยีในประเด็นสเตคกิง จึงอาจเป็นก้าวแรกของวิวัฒนาการที่จะนำสู่ระเบียบใหม่ที่สมดุลมากขึ้น ทั้งต่อการปกป้องผู้ใช้และการส่งเสริมนวัตกรรมในระยะยาว